Herkes hayatında birçok kez diyet yapmıştır. Peki yapılan diyetler ne kadar doğru? Kilo verelim derken neleri atlıyoruz bunlardan bahsedelim. Kilo verme diyet artık herkesin ilgi alanına girmekte televizyon programları, sosyal medya derken herkes diyet hakkında konuşmaktadır. Bir diyetisyen olarak bu bilgi kirliliğine karşı sizleri uyarmak için yazılan, anlatılan yanlışlardan bahsedeceğim kilo verme az yedim kilo verdim veya şunu kullandım zayıfladım sağlıklı beslenme bu kadar basit bir konu değildir. Yapılan yanlışlar ve bunların doğrularını sıralayalım.

1.EKMEK YEMEK KİLO ALDIRIR

Diyet denilince akla gelen ilk düşman ekmektir fakat durum böyle değil. Ekmek zararlı denilip yenilmezken paketli ürünler, hamur işleri, pilavlar, tatlılar yenilmekte, pilav yedim ekmek yemedim ya da ben ekmeği kestim sözlerini hep duyarız. Tabi ki farklı karbonhidrat yenilince ekmek tüketilmemeli ama bu her zaman olmaz. Diyette uygun miktarlarda ve doğru tercihte ekmek tüketilebilir. Herkesin kendi ihtiyacı doğrultusunda tam buğday, çavdar, yulaf ekmeği gibi çeşitleri tüketilebilir. Pilav ya da herhangi bir karbonhidratlı besin yerine lif içeriği yüksek olan ekmekler sizin diyet döneminde daha çok doymanızı sağlar.

2. ÖĞÜN ATLARSAM DAHA ÇOK KİLO VERİRİM

Kendi kendine diyet yapanlardan sıklıkla duyduğumuz cümle ‘’ben sadece sabah akşam yiyorum’’ cümlesidir. Atlanan öğünler maalesef kilo verme sürecini hızlandırmaz. Tam tersi metabolizma hızınızı düşürür. Sabah kahvaltısının öğlen yemeği saatinde yapılıp kaloriden kar yapacağız derken uyku dönemiyle uzun süren açlık ve devamında kahvaltıyı erteleyerek metabolizmanızı iyice düşürmüş oluyorsunuz. Ara öğün olarak nitelendirdiğimiz küçük öğünler atlanarak aşırı açlıkla beklenen ana öğünlerde daha fazla yemek yiyerek ve hızlı yiyerek vücudunuz da yağ artışına sebep oluyorsunuz. Bunlarla birlikte akşam 17:00’ten sonra bir şey yememeler gayet yaygın. Akşam yemeğinin erkene alınması doğrudur ama gece yatmanıza 2,5-3 saat kala yapacağınız proteinli bir ara öğün uyku arası yemelerini önler ve sabah kahvaltıda daha az yemenizi sağlar. Kişisel olarak değişmekle birlikte 3 ana öğün, 3 ara öğün düzeni metabolizmanızı hareketlendirerek daha sağlıklı kilo vermenizi sağlar.

3. YAĞI TAMAMEN KESTİM

Diyet yaparken yağı tamamen hayatımdan çıkarmam gerekir diye düşünülür. Diyetimizden yağı tamamen çıkarmamız demek metabolizmanın düzgün bir şekilde çalışamaması, yağda eriyen vitaminlerin (A,D,E,K) emiliminin tam yapılamaması demektir. Ayrıca fazladan tüketilen karbonhidrat ve protein de yağa dönüşür. Yağsız bile olsa hamur işleri, ekmek gibi karbonhidratlı gıdalar kilo almanıza neden olur. Yağı hayatımdan tamamen çıkartırsam, yağ kütlem artmayacağı için kilo almam şeklinde bir inanış vardır. Yağı tamamen çıkarmak yerine doğru kaynaklardan yeterli miktarda alarak diyete devam etmeliyiz. Doğru şekilde tüketilen yağ tokluk üresinin uzamasına yardımcıdır. Doymuş yağları diyetten çıkararak yemeklerinize ve salatanıza koyacağınız doğru miktarda zeytinyağı ve ara öğünlerde tüketeceğiniz kavrulmamış kuruyemişler vücudumuza faydalı yağ asitlerini almamızı sağlar.

4. AŞIRI EGZERSİZ

Sporun yaşam kalitesini arttırma, çeşitli hastalık riskine karşı vücudu koruma, stresten korunma, kilo kontrolü gibi pek çok faydası vardır. Bilinçsiz yapılan sporun, sağlığa faydasından çok zararı dokunur.  Aşırı şekilde spor yapmak kaslara zarar verir. Kilo verme gibi sporda da acele edip vücudumuza uymayan hareketleri yaparsak faydadan çok zarar elde ederiz. Kilo vermek isteyen kişiler hastalığını göz ardı ederek veya kişisel antrenörüne hastalıklarının ve rahatsızlıklarının bilgisini vermeyerek ağır programlar istemektedir. Bu da bel fıtığı, kemik erimesi, menisküs, bağ yaralanmaları, kas problemleri gibi durumlarda hastalığın daha fazla ilerlemesine neden olur. Bu yüzden bu hastalıklar var ise buna göre bir egzersiz sistemi uygulanması ve aşırı spor yapılmaması gerekir. 

5. AŞIRI ÇAY, KAHVE TÜKETMEK

Kahve-çay sınırsız içebilirim ne de olsa artık şeker kullanmıyorum.  Şeker kullanmamanız kahveyi de çayı da masum yapmaz ikisi de diüretik etkiye sahiptir ve çay kahve suyun yerini tutmaz sıvı kayıplarına neden olur. Günde 5-8 fincanı geçmemeniz gerekir.

6. 1 HAFTADA ŞU KADAR KİLO VERME

Nasıl ki kilolara bir anda alınmadığı gibi bir anda verilmesi de mümkün değildir. Diyete başlayan çoğu kişide haftada veya ayda kaç kilo veririm sorularıyla karşılaşmaktayız. Onun yerine verilen kilonun kas kaybı olmadan sağlıklı şekilde olması çok daha önemlidir. Şu kadar zamanda şu kadar kilo verme hedefleri yerine beslenme alışkanlığını değiştirerek kalıcı ve sağlıklı kilo verme hedeflenmelidir. 

7. AZ UYKU

Kilo verme döneminde uykunun önemi genellikle atlanmaktadır. Düzensiz uyku metabolizmayı etkilemektedir. Diyet yaparken çoğu kişi az uyuyarak kilo verileceğini düşünür fakat bu yanlış bir düşüncedir. Günde 5–6 saatten az uyunduğunuzda, iştah üzerinde etkili olan hormonların seviyelerinde bir düşüş yaşanıyor. Böylece açlık hissi tetiklenmiş oluyor. Bunun haricinde gece geç yatıp, sabah geç kalkmak daha fazla besin alımına neden olur. Akşam yemeğinden sonra uzun bir zaman dilimi vardır. Belirli bir yatma saati yoksa kişiler ne zaman yatacaklarını planlayamazlar ve yatmalarına yakın yüksek kalorili besinler tüketirler. Bu durum vücutta yağ depolanması ile sonlanır.   Kilo verme düzensiz uyku nedeniyle salgılanan bazı hormonları tarafından engellenir. Metabolizmanın gün ışığıyla paralel olarak uyumasını ve uyanmasını sağlayan hormon melatonin hormonudur. Melatonin, en yüksek seviyesine 23.00-04.00 da ulaşır ve sabah saatlerinde seviyesi tekrar düşer. Bu hormon hava karardığında uykunuzun gelmesini sağlar ve ışıktan etkilenir. Melatonin hormonu güçlü bir antioksidandır yani vücudunuza zararlı olabilecek maddeleri etkisiz hale getirerek vücudun yenilenmesini sağlar. Bu hormonların etkin olabilmesi için karanlık bir ortamda ve belirtilen saat aralığında uyumanız önemlidir.  Yetişkin bireylerin yaklaşık olarak günde 6–8 saat uyuması gerekmektedir.

8. LİGHT ÜRÜNLER

Diyet yaparken kolay taşınması, ulaşım kolaylığı sebebiyle light ürünler tercih edilmektedir. Ama bu ürünler light diye kalorisiz anlamına gelmez. Light ürünleri istediğimiz kadar yiyerek kilo vermemiz oldukça zordur. Diğer kalorisi yüksek ürünler yerine alternatif olarak tercih edilebilir. Doğru miktarlarda içindekiler ve porsiyon büyüklüklerini dikkate alarak tüketilmesi gerekir.

9. BAŞKASININ DİYETİNİ UYGULAMA

Diyet yaparken en büyük yanlışlardan biri de başkasına yazılan diyetin uygulanmasıdır. Diyet bireye özgüdür. Kişinin yaşına, cinsiyetine, çalışma durumuna, fiziksel aktivitesine ve hastalık durumuna göre değişkenlik göstermektedir. Birine iyi gelen veya kilo verdiren diyet bir başkasına uymaz. Eğer diyet yapmayı düşünüyorsanız bir uzman yardımıyla kendinize ait olan diyeti uygulayın.

UZMAN DİYETİSYEN AYŞE EBRU UYAN KULCU