Sevgili okuyucular bugün sizlere günlük yaşantımızda en çok tükettiğimiz içeceklerden olan çay çeşitlerinden bahsedeceğim. Çay bitkisi, ya da Latince adıyla Camellia sinensis, dünyada sudan sonra en fazla tüketilen içecektir. Genel olarak dünya nüfusunun üçte ikisinde çay tüketilmektedir. Çayın işleme yöntemine göre siyah çay, yeşil çay, beyaz çay gibi farklı çeşitleri vardır. 

SİYAH ÇAY

Siyah çay nasıl elde edilir? Taze hasat edilen yapraklar doğrudan güneş ışığında soldurulur. Yapraklar bükülebilir olduktan sonra, bir sonraki adımda oksijen ile reaksiyona girecek olan nemi ve enzimleri serbest bırakmak üzere yuvarlanır. Çay yaprakları, serin ve nemli bir ortamda hasırlara yayılır. Yapraklar koyu kahverengi renge dönene kadar okside olurlar. Oksitlenmiş yapraklar çeşitli yöntemler kullanılarak kurutulur ve tüketime hazır hale gelir.

Siyah çay nasıl demlenir? 

Demliğe yeteri kadar kaynamış su doldurulmalı. Demliğe konan kaynatılmış suyun üzerine her bir bardak için 2 çay kaşığı çayı konulmalı. Demlik çaydanlık üzerine konularak, kısık ateşte demlemeye bırakılmalı. Demleme süresi 10-12 dakika olmalı. Demlenen çay yarım saat içinde tüketilmelidir. 

YEŞİL ÇAY

 Yeşil çay, çay bitkisinin tepe tomurcuğu ve onu takip eden iki yaprak esasına göre hasat edilmiş taze sürgünlerinden üretilen, okside olmamış bir çay çeşididir. İçerik olarak birbirine benzeyen içecekler olan yeşil ve siyah çaylar, antioksidan etkilerini farklı biyolojik aktif maddelerle gösterirler. Siyah çaya kıyasla işlenmemiş olduğu için faydası daha fazladır. İçeriğinde bulundurduğu antioksidan ile sağlığın korunmasına olumlu katkıları vardır. 

Yeşil çay nasıl hazırlanmalı? 

Yeşil çayı sık tüketenlerdenseniz ayrı bir demliği yeşil çaya ayırın. Yeşil çay aroması bileşikleri yüksek su sıcaklıklarına duyarlıdır. Siyah çaydan farklı olarak, yeşil çayı çok sıcak olan suyla demlerseniz, acı ve hoş olmayan bir tat oluşur. Bunun yerine yeşil çayınızı, yeşil çay için ideal sıcaklık aralığı olan 80 ila 85 derece suyla demlemenizi tavsiye ederim. Yeşil çayını damak tadınıza bağlı olarak 3 ila 5 dakika boyunca demleyebilirsiniz.  Yeşil çay olduğu gibi tüketilebilir veya baharat ve tatlandırıcılar ekleyebilirsiniz. Yeşil çayı zor içenlerdenseniz için limon, kabuk tarçın ve elma kabuğu ile demleyebilirsiniz.

Yeşil Çayın Faydaları

• Kan şekerini dengeler.
• Vücutta ki yağ yakımını hızlandırır.
• Kolesterol seviyesini düzenler.
• Cilde iyi gelir.
• İçeriğinde ki flavonoidler sayesinde kansere karşı koruyucudur.
• Stresi azaltmaya yardımcıdır.
• Bağışıklığı güçlendirir.
• Sindirim sağlığını korur.

BEYAZ ÇAY

Son zamanlarda beyaz çay diyet yapanlar tarafından tercih edilmektedir. Antioksidan, antimikrobiyal, antikanserojen, yaşlanmayı geciktirici gibi sağlık üzerine olumlu etkileri nedeniyle günümüzde popülerlik kazanmıştır. Beyaz çay, çayların en az işlenenidir. Yapraklar hasat edilir ve sadece güneşte kurutulur.  Yapraklardaki kimyasal bileşikleri korur ve açık renkli bir çay ile sonuçlanır. 

 Çaylar arasındaki fark esas olarak yaş çay yaprak ve filizlerinin işlenme tekniğinden kaynaklanmaktadır. En kaliteli beyaz çay üretimi için yaprakların doğru zamanda toplanması ve işlenmesi için uygun koşulların sağlanması oldukça önemlidir. Beyaz çay diğer çaylara göre pahalı bir çaydır. Çünkü henüz açılmamış, çok taze çay yaprağı tomurcuklarından toplandığı için üretilebilecek miktar azdır. Ayrıca bitkinin bu kısmında su oranının yüksek oluşu nedeni ile 5-6 kg taze yaş çay yaprak tomurcuğundan ancak 1 kg beyaz çay üretilebilmektedir. 

Beyaz çayın demlenmesi

Çay demlenirken genel kural olarak çayı rengi açıldıkça kullanmanız gereken suyun sıcaklığı azalır. Örneğin siyah çayın üzerine kaynar halde 100 derecelik su koyabilirsiniz ancak kaynar suyu beyaz çayın üzerine dökerseniz aromanın kaybolmasına sebep olabilirsiniz. Bazı beyaz çaylarda kullanılması gereken su sıcaklığı 80 dereceye kadar düşmektedir. Beyaz çay için kaynamış suyu 6-8 dakika beklettikten sonra çayın üzerine dökmeniz çayın daha lezzetli olmasını sağlar. Demlenme süresi ortalama 4-5 dk kadardır.

Beyaz çayın faydaları

• Bağışıklığı güçlendirir.
• Kansere karşı koruyucudur.
• Yaşlanmayı geciktirir.
• Tansiyon ve kolesterolü düşürür.
• Zayıflamaya yardımcıdır.
• Diş çürüklerine karşı koruyucudur.
• Kemik sağlığına olumlu etkileri vardır.

UZMAN DİYETİSYEN AYŞE EBRU UYAN KULCU